ဆောင်းပါးရှင် – ဒေါက်တာမိုးသစ်နေ
(ဧရာ၀တီတိုင်းမ်၊ ဇန်နဝါရီ ၇ ရက်)
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ရယူပိုင်ခွင့်ဆိုတာ အခြေခံလူအခွင့်အရေးဖြစ်ပါတယ်။ လူမျိုး ၊ ကျား/မ၊ အသားအရောင်၊ တောင်ပေါ်မြေပြန့်၊ ဘာသာရေး၊ ချမ်းသာ/ဆင်းရဲ ဘယ်လိုပင် မတူညီ ကွဲပြားပါစေ လူသားတိုင်း နေမကောင်းပါက ကိုယ်စိတ် ကျန်းမာရေးအတွက် ဆေးကုသခံယူခွင့်ရှိရပါမယ်။
နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များနှင့် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး ( WHO ) တို့ကလည်း လူသားတိုင်းဆေးကုသခွင့်ရရှိရေးကို ဥပဒေနှင့်အညီ အတိအလင်း ထုတ်ပြန် ထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။
သို့သော်…ကျွန်တော်တို့မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဆေးကုသခွင့်အပါအဝင် အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို ပိတ်ပင်တားဆီးကန့်သတ် ခံထားရပါတယ်။ အာဏာမတရား ရယူထားတဲ့ စစ်တပ် နဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရထားသူ စစ်တပ်အလိုတော်ရိ ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ အကျင့်ဆိုးတွေကြောင့် ကျန်းမာရေးအတွက် ဆေးကုသခံယူခွင့်တွေကို ဆုံးရှုံး လျက်ရှိနေကြပါတယ်။
#မြန်မာ့ကျန်းမာရေးစနစ်
ယခင် ၇၅ ရာခိုင်နှုန်း ပြည်သူ့အစိုးရတာဝန်ယူစဉ်အချိန်ကဆိုလျှင် ပြည်သူများ ကျန်းမာရေးကိစ္စ ပေါ်ပေါက်ပါက ၂၄နာရီ ပြည်သူ့ဆေးရုံများကို သွားရောက် ပြသနိုင်ပါတယ်။
ဆေးရုံဆိုတာ “တံခါးမရှိဓားမရှိ” “အိမ်ဦးနှင့်မီးဖိုချောင်” လို သွားရလွယ်ကူခဲ့ပါတယ်။ စရိတ်မျှပေးကျန်းမာရေးစနစ်ကနေ အခမဲ့ကျန်းမာရေးစနစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ပြီး နိုင်ငံတော်အသုံးစရိတ်ကနေ ကျန်းမာရေးအတွက်နှစ်စဉ်တိုးပြီး ရလာခဲ့ပါတယ်။ ပြည်သူ လူထုရဲ့ ယုံကြည်အားထားမှုလည်းတိုးပြီးရလာခဲ့ပါတယ်။ COVID- 19 ကမ္ဘာ့ကပ် ရောဂါကြီးကို အကောင်းဆုံး ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့တဲ့နိုင်ငံအဖြစ် ရာဇဝင်တွင်ခဲ့ပါတယ်။
#ဆရာဝန်ရှားပါးခြင်း
၂၀၂၀ခုနှစ် အာဏာမသိမ်းမီ စစ်တမ်းအရဆိုလျှင်ပင် မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေ ၅၃၈ သိန်းကျော်အတွက် ဆေးကုသပေးဖို့ ဆရာဝန် တစ်သောင်းနှစ်ထောင်ခန့်သာ ရှိနေ ပါတယ်။ လူ ၄၅၀၀မှာ ဆရာဝန်တစ်ယောက်ဆိုတာ ထိတ်လန့်စရာ ဆရာဝန်နှင့် ပြည်သူ လူဦးရေအချိုးဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလိုဆရာဝန်ရှားပါးနေတဲ့နိုင်ငံမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ ပြည်သူ့ဆေးရုံမှာ အပင်ပန်း ဆုံး အလုပ်တွေလုပ်ပြီး နိုင်ငံတာဝန်တွေကို ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ အရှေ့တောင် အာရှနိုင်ငံများထဲမှာ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ပထမဆုံး အစောဆုံး ရရှိထိုးနှံနိုင်ခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရယ်လို့တောင် ဂုဏ်ယူခဲ့ရတဲ့ အချိန်တွေပဲဖြစ်ပါတယ်။
ကိုဗစ်ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြောင့် တစ်နှစ်ကျော် အိမ်မပြန်နိုင်ခဲ့တဲ့ ပြည်သူ့ဝန်ထမ်း ဆရာဝန်တွေဟာ စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းယူစဉ်မှာတော့ အာဏာသိမ်းတာကို လက်မခံနိုင်ကြောင်း CDM အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ကြတဲ့အခါမှာ စစ်တပ်က အကြမ်းဖက် ရက်စက်ယုတ်မာတဲ့ နည်းလမ်းပေါင်းစုံသုံးပြီး ဖမ်းဆီး၊ သတ်ဖြတ်၊ နှိပ်စက်၊ ထောင်ချ တာတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
အဲ့ဒီလို နည်းလမ်းပေါင်းစုံသုံးပြီး ဖမ်းဆီး၊ သတ်ဖြတ်၊ နှိပ်စက်၊ ထောင်ချမှုတွေကြောင့် မနည်းထောက်ကန်ထားရတဲ့ မြန်မာကျန်းမာရေးစနစ်ဟာလည်း သာ၍ယိုယွင်းလာပြီး အလုံးစုံ ပျက်စီးဖို့ လမ်းကြောင်းပေါ်ရောက်ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဆေးကုကူညီနေကြသူ ဆရာဝန်တွေကို အကြမ်းဖက်ဥပဒေခေါင်းစဉ်တပ်ပြီး အမေးအမြန်းမရှိ ဖမ်းဆီး၊ နှိပ်စက်၊ သတ်ဖြတ် အစဖျောက်ခဲ့တာတွေကြောင့် ဘေးလွတ်ရာကို ပြေးရှောင်ကြရင်း တိုင်းရင်းသား နယ်မြေ နယ်စပ်ဒေသတွေကို ပညာတတ်ဆရာဝန်များ ရောက်သွားခဲ့ပြီး ဒေသအကျိုးပြုနေကြသလို အချို့ကလည်း ပြည်ပနိုင်ငံများ (ဒုတိယနိုင်ငံ ၊ တတိယ နိုင်ငံများ) ကိုရောက်သွားကြပါတယ်။
နိုင်ငံက ဆရာဝန်ပညာရှင်တွေကို ဒုက္ခပေးတဲ့အခါ အဓိက နစ်နာကြသူတွေကတော့ ကျန်းမာရေးစောက်ရှောက်မှု ခံယူမယ့် ပြည်သူများသာဖြစ်ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးစနစ်ယိုယွင်း ပျက်စီးသွားတာကြောင့် ပြည်သူလူထုမှာ ဆေးရုံဆေးခန်း ပြသဖို အခက်အခဲတွေ များစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းယူထားချိန် ကိုဗစ်တတိယလှိုင်းကြုံရချိန်မှာတော့ နေ့စဉ်သေဆုံးသူ ထောင်ချီရှိခဲ့ပြီး မြို့ကြီးတွေရဲ့ သုသာန်တွေမှာ အလောင်းတွေ တောင်လို ပုံခဲ့တာ သက်သေပဲဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီက ဆေးကုသဖို့ အခွင့်အရေးတွေကိုသာ နစ်နာအောင်ပြုလုပ်ခဲ့တာ မဟုတ်ပါ။ အောက်ဆီဂျင်ရှူဖို့လို့အပ်နေတဲ့ အသက်အန္တရာယ်ရှိ လူနာတွေရဲ့ အောက်ဆီဂျင် အိုးတွေကိုကိုတောင် အာဏာသုံးပြီး ရယူခဲ့တဲ့ မှတ်တမ်းတွေ အခုထိ ကျန်ရှိနေပါသေးတယ်။
#အရပ်သားပြည်သူနဲ့ကျန်းမာရေးစနစ်
အရပ်သားပြည်သူတွေဟာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများပိတ်သွားခြင်း၊ ကုန်စျေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်း၊ မြန်မာ့ငွေတန်ဖိုးကျဆင်းခြင်း၊ စီးပွားရေးဆုတ်ယုတ်သွားခြင်း၊ လမ်းခရီး တွင်စစ်ဆေးမှုများရှိခြင်း၊ တရားမျှတမှုမရှိခြင်း၊ ရပ်ရွာမအေးချမ်းခြင်း နဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုမရှိခြင်း ဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာပေါင်းများစွာကို လူးလိမ့်နေအောင် ခံစားရပါတယ်။
စစ်ကောင်စီရဲ့ စနစ်ပျက်အတွင်းမှာ နေမကောင်းဖြစ်လာခဲ့ရင် ဆေးကုဖို့ ဆေးရုံသွားရ တာကအစ ခက်ခဲပါတယ်။ ဆေးရုံတင် ကလေးမီးဖွားခြင်းမှအစ ခွဲစိတ်ကုသခြင်း၊ ကင်ဆာရောဂါကုသခြင်း၊ ဓါတ်ရောင်ခြည်ပြခြင်း စတဲ့ ဘယ်လိုကုသခြင်းမျိုး မဆို အခုအချိန်ခါမှာ ခက်ခဲနေပါတယ်။ သာမန် အရပ်သားတို့အတွက် ဆေးရုံတင် ကုသခြင်းက စီးပွားပျက် ဥစ္စာကုန်သွားနိုင်သည်ဟုပင် ယူဆပြောဆိုကြတဲ့အထိ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု ခက်ခဲလှပါတယ်။
#ထောင်အတွင်းဆေးကုသခွင့်
မတော်မတရား ဖမ်းဆီးနှိပ်စက် ခံထားရတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေမှာလည်း မသန့် ရှင်းတဲ့သုံးရေကြောင့် အရေပြားရောဂါတွေခံစားနေရပါတယ်။ တိုက်ပိတ် နှိပ်စက်ခြင်း၊ အကျဉ်းထောင်အတွင်းနိုင်ထက်စီးနင်းပြုမူခြင်း တွေကလည်း စိတ်မကျန်းမာမှု ကို ဖြစ်စေပါတယ်။
နေ့စဉ်ကျွေးနေတဲ့ အစားအသောက်တွေဟာလည်း ကျန်းမာရေးထိခိုက်စေနိုင်လောက်တဲ့ မကောင်းမွန်တဲ့ ရိက္ခာတွေဖြစ်နေပါတယ်။ ကြမ်းတမ်းမာကြောတဲ့ ဆန်အညံ့တွေ၊ အရည်အသွေးမကောင်းဘဲ ဆိုးဆိုးရွားရွားပိုးထိုးပျက်စီးနေတဲ့ပဲ စတာတွေသာ ကျွေးပါတယ်။ အိမ်သာအသုံးပြုခွင့်၊ ရေချိုးခွင့် အပါအဝင် နေ့စဉ်ရှင်သန်နေစဉ်မှာ လိုအပ်တဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေခံအခွင့်အရေးတွေကိုတောင် ချိုးဖောက်ခံရပါတယ်။
စစ်ကြောရေးမှာနှိပ်စက်ပြီး ထိခိုက်ခဲ့သမျှကို ကုသမှုမရဘဲ ဒဏ်ရာတွေနှင့်နာကျင် နစ်နာစေပါတယ်။ စစ်ကြောရေးမှာ လူမသိသူမသိ အစဖျောက်သတ်ဖြတ်ခံရသူတွေ၊ လိင်အကြမ်းဖက်ခံရသူတွေ၊ အရိုးကျိုးကြေသူတွေ စသည်ဖြင့် ထိခိုက်ခဲ့ရပါတယ်။ ထောင်အတွင်းဆေးကုသခွင့်မှာလည်း ခက်ခဲပါတယ်။ အမှန်တကယ် နေမကောင်း ဖြစ်ခဲ့ရင်တောင် ထောင်ဝန်ထမ်းများကိုငွေကြေးလဘ်ပေးပြီးမှ ထောင်ဆရာဝန်နဲ့ပြသခွင့် ရပါတယ်။
ထောင်ဝင်စာတွေ့တဲ့အခါမှာလည်း လိုအပ်တဲ့ ဆေးဝါးပေးမယ်ဆိုရင်တောင် ထောင်က သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဆေးအမျိုးအစားသာ ပေးခွင့်ရှိနေပါတယ်။ ထောင်အတွင်း အရေပြားရောဂါ၊ အခြားကျန်းမာရေးရောဂါများ ရှိသူများအတွက် လိုအပ်တဲ့ ကုသမှုတွေ ပြတ်လပ်ပြီး ရောဂါတွေဟာ ဆိုး၍တိုး၍သာ ရှိနေပါတော့တယ်။
#ဒုက္ခသည်စခန်းရှိစစ်ရှောင်များ
မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ်တစ်လျှောက်မှာ ဒုက္ခသည်စခန်းများရှိပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက ဒုက္ခသည် စခန်းမှန်းသိလျက်နှင့်ပင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကို လုပ်ဆောင်ပါတယ်။ ပြည်တွင်း စစ်မီးပဋိပက္ခ လောင်ကျွမ်းနေသောဒေသတွေမှာလည်း စစ်ရှောင်ပြည်သူ တွေဟာ ဒုက္ခပင်လယ်ဝေနေကြရပါတယ်။
စစ်ကောင်စီတပ် စစ်ကြောင်းထိုးလာ တာကြောင့်နေရပ်ရွာတွေကို စွန့်ခွာပြီး ထွက်ပြေး ကြရတဲ့ပြည်သူတွေအများကြီးဖြစ်နေပါပြီ။ စစ်ကောင်စီတပ်ဟာ ဘာသာရေး အဆောက်အအုံတွေဖြစ်တဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်း၊ ခရစ်ယာန်ဘုရား ရှိခိုးကျောင်းတွေ ကိုပါမချန် မီးရှို့ဖျက်ဆီး ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ပါတယ်။
အစားအသောက်၊ ဆေးဝါး၊ ခိုလှုံရာ အားလုံးရှားပါးနေကြတဲ့ စစ်ရှောင်ပြည်သူ တွေမှာကျန်းမာရေးအခွင့်အရေး ဆေးကုဖို့ဆိုတာကတော့နတ္ထိမရှိဖြစ်နေပါတယ်။
စစ်ရှောင်ပြည်သူအချို့ဟာ တစ်ဖက်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းရဲ့ ငွေကြေး အထောက်အပံ့နဲ့ ဖွင့်ထားတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာလည်း ခိုလှုံနေကြရ ပါတယ်။ အစားအသောက်ရရှိရုံ နေစရာကျောတခင်းရရှိရုံ ဖြင့်သာ အသက်ဆက်နေ ကြရပါတယ်။
ဒီပြဿနာတွေရဲ့ အဓိကတရားခံကတော့ မတော်မတရားအာဏာသိမ်းပြီး တိုင်းပြည်ကို ဖျက်ဆီးခဲ့တဲ့ စစ်တပ်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဖက်ဆစ်စစ်တပ်ကို အမြစ်ဖြတ်ပြီး နိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတွေအတွက် စောင့်ရှောက်မှုတွေ ပေးနိုင်တဲ့ နိုင်ငံတော်သစ် တည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်တာကြောင့် အားလုံး ပူးပေါင်းပါဝင်ကူညီကြပါလို့သာ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
နောက်တစ်ပတ်မှာတော့ နေ့စဉ်သုံးစွဲနေတဲ့ ပလက်စတစ်အိပ် အကြောင်း ကျန်းမာရေးရှု ထောင့်ကနေ ရေးသားပေးမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ စောင့်မျှော်ဖတ်ရှုကြပါဦး။
Ayeyarwaddy Times ပရိသတ်များအားလုံးလည်း စစ်ဘေးကင်းကွာ ကျန်းမာကြပါ စေကြောင်း ဆုတောင်းမေတ္တာပို့သလိုက်ပါတယ်။
#ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးကဏ္ဍ #ပဋိပက္ခကာလအတွင်းရှင်သန်နေထိုင်ခြင်း #ကျန်းမာရေးရပိုင်ခွင့်ဆုံးရှုံး #စစ်ပဋိပက္ခအတွင်းကနိုင်ငံသားများ #ဆောင်းပါး #Ayeyarwaddy_Times
(စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၌ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ပဋိပက္ခကာလအတွင်း ပြည်သူများ ကျန်းမာစွာရှင်သန်နေထိုင်နိုင်ရေးအတွက် “ပဋိပက္ခကာလအတွင်း ရှင်သန် နေထိုင်ခြင်း” (ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးအစီအစဉ်) ကို ဧရာ၀တီတိုင်းမ် သတင်းဌာန အနေဖြင့် အပတ်စဉ် တနင်္ဂနွေနေ့နှင့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တိုင်းတင်ဆက်သွားမည် ဖြစ်ပါ၍ စောင့်မျှော်ကြည့်ရှုကာ ကျန်းမာရေးအသိပညာများရယူနိုင်ပါကြောင်း သတင်း ကောင်းပါးအပ်ပါသည်။)
