ဧရာဝတီတိုင်းမ်
နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်
မြန်မာစစ်တပ်က ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ခံအစိုးရကို အာဏာသိမ်းကာ တိုင်းပြည်ကို ပြည်တွင်း စစ်ဖြစ်စေခဲ့တာ ၃ နှစ်နီးပါး ကြာမြင့်လာပြီးနောက် အလှည့်အပြောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာပုံပေါ်တာ အာဏာသိမ်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေအတွက် မကောင်းပါဘူး။ ဖြစ်လာနိုင်ဖို့ ဝေးကွာနေသေးပေမယ့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ အာဏာ သိမ်းစစ်တပ် ပြိုလဲရင် ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာ စတင်တွေးထားဖို့ လိုအပ်နေပါပြီ။
ဆိုလိုတာကတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တစ်ခုတည်းသော တရားဝင် ဒီမိုကရေစီအင်အားစုဖြစ်တဲ့ အမျိုးသားညီ ညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) နဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
လက်နက်ကောင်းစွာ တပ်ဆင်ထားတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက တိုင်းပြည်တစ်ဝှမ်း စစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်ပြီး နယ်မြေသိမ်းယူမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်က ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ စတင်ခဲ့တဲ့ ‘၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး’ အတွင်း မြောက်ပိုင်းမ ဟာမိတ်အဖွဲ့ဟာ မြို့တွေ၊ စစ်စခန်းတွေနဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်တွေကို သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေက စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာလည်း အ လားတူ နယ်မြေသိမ်းယူမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
စစ်မြေပြင်မှာ မကြာသေးမီက အပြောင်းအလဲဖြစ်လာတာဟာ လက်ရှိအချိန်ထိ NUG ကို အကျိုးမဖြစ်စေခဲ့ပါဘူး။ NUG ကို အကျဉ်းချခံထားရတဲ့ နိုဘယ်လ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီပါတီ (NLD) ဝင်တွေ၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာ ပါ။
NUG ဟာ ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ထိုင်ခုံကို ယူထားဆဲဖြစ်ပေမယ့် အမေရိကန် အပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင် ငံတွေရဲ့ အသိအမှတ်ပြုမှု သို့မဟုတ် ထောက်ခံအားပေးမှုရဖို့ ရုန်းကန်ခဲ့ရပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ တိုက်ပွဲတွေ တိုးလာတာဟာ တရုတ် ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းတွေလုပ်ကိုင်တဲ့ တရားမဝင် အွန်လိုင်းငွေလိမ်ဂိုဏ်းတွေကို ဖြိုခွင်းဖို့ တ ရုတ်အစိုးရရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာစစ်ကောင်စီကို ဖြုတ်ချဖို့နဲ့ ဒီမိုကရေစီပြန်ရဖို့ ကြိုးပမ်းမှုက ခက်ခဲသော အချက်တစ်ချက်ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်ဟာ အင်အားချိနဲ့နေပြီး မျက်နှာစာပေါင်းစုံမှာ စစ်ပွဲတွေ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ မြေပြင်မှာ တပ်ဖွဲ့တွေကို လျှင်မြန်စွာ မရွှေ့ပြောင်းနိုင်တာကြောင့် မြန်မာစစ်တပ်ဟာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကိုသာ အား ထားခဲ့ရပြီး ကျေးရွာတွေကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ကာ အပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေကို သတ်ဖြတ်နေပါတယ်။ မြန်မာစစ်ကောင် စီဟာ ဓာတုလက်နက်တွေ အသုံးပြုနေတယ်လို့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာစစ်ကောင်စီက ဓာတုလက်နက်တွေ အသုံးပြုတာမှန်ရင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဉပေဒေကို ပြင်းထန် စွာ ချိုးဖောက်မှုမြောက်ပြီး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်ခုံရုံး (ICC) ထံ လွှဲပြောင်းပေးသင့်ပါတယ်။
မြန်မာပြည် တွင်းစစ်က လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အိပ်မက်ဆိုးတစ်ရပ် ဖန်တီးခဲ့ပြီး အခြားအကျပ်အတည်းတွေကြောင့် မြန် မာ့အရေးဟာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုကို မရခဲ့ပါဘူး။ မြန်မာပဋိပက္ခကြောင့် တိုင်းပြည်တွင်း ပြည်သူ ၂ သန်းနီးပါး အိုးအိမ်စွန့်ခွာခဲ့ရပြီး တစ်သန်းကျော်ဟာ အိမ်နီးချင်းတိုင်းပြည်တွေမှာ ဒုက္ခသည်တွေအဖြစ် နေထိုင်နေ ရပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်မှာ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေချိန် အရပ်သားတွေကို ကူညီဖို့ လိုအပ်တဲ့အကူအညီရဲ့ ၃ ပုံတစ် ပုံအောက်သာ ရန်ပုံငွေရရှိခဲ့တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ပြောပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂအနေနဲ့ မြန်မာ့အရေးဖြေရှင်းဖို့ အာ ဆီယံရှိ မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းတွေကို အားထားလို့မရပါဘူး။ အာဆီယံအဖွဲ့ဟာ အခြားနိုင်ငံရဲ့ပြည်တွင်းရေးကို မစွက် ဖက်ရေးမူကြောင့် မြန်မာ့အရေးဖြေရှင်းရာမှာ ထိရောက်မှုမရှိဘူးဆိုတာ သက်သေပြခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။
အာဆီယံအဖွဲ့ဟာ မျှော်လင့်ချက်မဲ့စွာ စိတ်ဝမ်းကွဲနေပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအချို့က NUG နဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ဖို့ လမ်းဖွင့်ပေးနေသလို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအချို့က အာဏာရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေနဲ့ ဆွေးနွေးနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိ ကန်နိုင်ငံဟာ နိုဝင်ဘာလအတွင်း အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီအပေါ် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ တင်းကျပ်ကာ အမေရိ ကန် ဘဏ္ဍာရေးအဖွဲ့အစည်းတွေကို နိုင်ငံပိုင် မြန်မာ့ရေနံနှင့်ဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း (MOGE) နဲ့ ငွေကြေးအလွှဲအ ပြောင်းမလုပ်ဖို့ ဖြတ်တောက်ခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံဟာ စစ်ကောင်စီရဲ့ အဓိက ဝင်ငွေရပေါက်ဖြစ်တဲ့ MOGE အပေါ် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှု တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပြုလုပ်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်နဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံက စစ်ကောင်စီလုပ်ငန်း ၃ ခုနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ် ၅ ဉီးအပေါ် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အစောပိုင်းပြုလုပ်တဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ဒဏ် ခတ်ပိတ်ဆို့မှုက စစ်ကောင်စီထံ လေယာဉ်ဆီတင်သွင်းမှု ထောက်ပံ့မှုကို ဖြတ်တောက်ဖို့ ရည်ရွယ်ခဲ့ပါတယ်။ စစ် ကောင်စီဟာ အင်အားချိနဲ့နေပြီဖြစ်ပေမယ့် ပြိုလဲသွားဖို့ ဖိအားတွေ ထပ်ပေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီ ပြိုလဲလာရင် ကစဉ့်ကလျားအခြေအနေ ဖြစ်လာပြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက နယ်မြေအသီးသီးကို ထိန်းချုပ်လာပါမယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက ရှမ်းပြည်နယ်နယ်စပ်တစ်လျှောက် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှု တွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုးရွားဆုံး ဖြစ်နိုင်ချေကတော့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကျရှုံးနိုင်ငံတော်တစ်ခု (failed state) ဖြစ်လာနိုင်ပြီး လူမှောင်ခိုကူးမှုနဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာတွေ အခြေအနေပိုဆိုးလာနိုင်ပါတယ်။ အမေရိ ကန်နိုင်ငံက NUG နဲ့ ဆက်ဆံရေးတိုးမြှင့်သင့်ကာ အခုဆိုရင် NUG ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ စတင် သင့်ပါတယ်။
အနာဂတ်မြန်မာနိုင်ငံကို တိုင်းရင်းသားတွေကို အသိအမှတ်ပြုပြီး လူနည်းစုရဲ့ အခွင့်အရေးတွေကို အာမ ခံတဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတော်အဖြစ် ထူထောင်မယ်လို့ NUG တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ ဖွဲ့စည်းပုံအ ခြေခံဉပဒေသစ် ရေးဆွဲရာမှာ အဆိုပါကတိကဝတ်တွေ ထည့်သွင်းတာဟာ မြန်မာနိုင်ငံကို တည်ငြိမ်စေမယ့် တစ် ခုတည်းသောနည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။ ခက်ခဲသော အစီအစဉ်ကို အခုဘဲ စတင်သင့်ပါတယ်။
နိုဝင်ဘာလ ၂၉ ရက်က The Washington Post သတင်းစာမှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အယ်ဒီတာ့အာဘော် Myanmar’s junta is losing. The U.S. should prepare for its collapse ကို ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ထားပါသည်။
