ဧရာဝတီတိုင်းမ်
ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်

ကလေးငယ်တွေ ထောင်သွင်းအကျဉ်းချခံ၊ နှိပ်စက်ခံ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အမြတ်ထုတ်ခံနေရတဲ့တိုင်းပြည် တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်ကောင်တစ်ဉီး ဉီးဆောင်တဲ့ ရက်စက်ကြမ်း ကြုတ်သောစစ်အုပ်စုက လွန်ခဲ့သော ၂ နှစ် အာဏာ သိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ပြည်သူ ၂၆၀၀ ကျော်ကို သတ် ဖြတ်ကာ ၁၇၀၀၀ နီး ပါးကို ထိန်းသိမ်းခဲ့ပါတယ်။

ဒါဟာ ယူကရိန်းမှာ မဟုတ်သလို ဗလာဒီမာပူတင်လည်း မဟုတ်ပါဘူး။ အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်က တော့ အဓိပ္ပာယ်မဲ့ ရွှေရောင်စလွယ် ဆင်မြန်းထားတဲ့ မင်းအောင်လှိုင်ဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာရှင်တစ်ဉီးက ဆုတံဆိပ် ဘွဲ့တွေ ဝတ်ဆင်မြန်းလေ ကိုးရိုးကားရားပိုနိုင်လေဖြစ်ကာ သူတို့ဟာ ပိုအန္တရာယ်ရှိလေဖြစ်ပါတယ်။ ကျေးရွာတွေ၊ စာသင်ကျောင်းတွေနဲ့ ဆေးရုံတွေကို ဗုံးကြဲကာ သန်းနဲ့ချီတဲ့ပြည်သူတွေကို အိုး အိမ်စွန့်ခွာစေတာ လူသတ်ကောင် မင်းအောင်လှိုင်ပဲဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာပြည်သူအများစုက တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်စွာ သပိတ်မှောက်ထားတဲ့ စိန်ရတု လွတ်လပ်ရေးနေ့ အ ခမ်းအနားကို မင်းအောင်လှိုင်က ကြီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ စစ်ရေးပြပွဲနဲ့အတူ ပြီးခဲ့တဲ့သီတင်းပတ်အတွင်း ကျင်းပခဲ့ပါ တယ်။ အစောပိုင်းနေ့ရက်မှာ မင်းအောင်လှိုင်က သူကိုယ်တိုင်ဖြုတ်ချခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းတကျ ခေါင်း ဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ ထောင်ဒဏ်သက်တမ်းကို လျှော့ပေါ့ပေးခဲ့ပါတယ်။

အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက အတိုက်အခံတွေ မပါ ဝင်မယ့် အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲကို ဒီနှစ်အတွင်း ပြုလုပ်သွားဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။ ဉရောပသမဂ္ဂ၊ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်နိုင်ငံတွေနဲ့အတူ အာဏာ သိမ်းစစ်ကောင်စီကို ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှာ ပူးပေါင်းဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့ တိုင်းပြည်တွေကို ကျေးဇူးတင်ရှိတယ်လို့ မင်းအောင်လှိုင်ကလွတ်လပ်ရေးနေ့ အခမ်း အနားမိန့်ခွန်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“နယ်စပ်ဒေသတည်ငြိမ်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်း၊ လာအို၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ အနီးကပ် လက်တွဲဆောင်ရွက်နေပါတယ်” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ စစ်ကောင်စီရဲ့ အဓိက လက်နက် ဖောက်သည် ရုရှားနိုင်ငံကို မင်းအောင်လှိုင်က ဖော်ပြသင့်ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီရဲ့ အာဏာလုယူမှုဟာ ပြည်သူ့ကာ ကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက် ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ (EAOs) နဲ့ အမျိုးသားညီ ညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ရဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ လက်နက်ကိုင်တွန်းလှန်မှုကြောင့် အားနည်းလာတယ်ဆိုတာ မင်းအောင်လှိုင်က ထုတ်ဖော်ပြောပြဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာပြည်သူအများစု ဟာ စစ်ကောင်စီရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။

စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေကို တစ်ဖွဲ့တည်း စုစည်းဖို့ လိုအပ်နေပြီလို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ဟောင်း စကော့မာစီရယ်လ်က အကြံပြုပါတယ်။ “အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီဟာ ရက်စက်မှု တွေမှတစ်ဆင့် အချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အာဏာရရှိနိုင်ဖွယ်ရှိပေမယ့် တိုင်းပြည်ကို တည်ငြိမ်အောင် သို့မ ဟုတ် ထိထိရောက်ရောက် အုပ်ချုပ်နိုင်မှာ မဟုတ်သလို လူထုထောက်ခံမှုလည်း ရရှိမှာမဟုတ်ပါဘူး” လို့ စကော့ မာစီရယ်လ်က ပြောပါတယ်။

မြန်မာပြည်သူတွေက အကူအညီ လိုအပ်နေပြီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကရော ဘာလုပ်ပေးသင့်ပါသ လဲ? ကိုလိုနီဟောင်း အင်အားကြီးနိုင်ငံအနေနဲ့ ဗြိတိန်က ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာ့အရေးကို ဉီးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ မျှော်လင့်စရာတစ်ခုက ၂၀၂၃ ခုနှစ် အမျိုးသားကာကွယ်ရေးလုပ်ပိုင်ခွင့်ဥပဒေ (NDAA) က အမေရိကန်အစိုးရကို စစ်ကောင်စီကို တွန်းလှန်နေတဲ့ အတိုက်အခံ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင် ငံရေးအကျဉ်းသားတွေနဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အ စည်းတွေကို လူမသေစေနိုင်သောအကူအညီနဲ့ငွေကြေး ပံ့ပိုးကူညီဖို့ လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။

မရှင်းလင်းတာက တစ်ခုခုဖြစ်ရင် အိမ်ဖြူတော်က ဘာလုပ်မလဲ။ ကမ္ဘာကြီးက မြန်မာ့အရေးကို အမှန် တစ်ကယ် အဆုံးသတ်လိုပြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို အရေးယူစေချင်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်မှုတွေ အဆုံးသတ်ဖို့နဲ့ နိုင်ငံ ရေးအကျဉ်းသားအားလုံး လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုထားတဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ မြန်မာ့အရေးဆုံးဖြတ်ချက်ကို တရုတ်နိုင်ငံက ဗီတိုသုံးပြီး မကန့်ကွက်ခဲ့ပါဘူး။

တရုတ်နိုင်ငံလိုပဲ စစ်ကောင်စီရဲ့ လက်နက်ဖောက် သည် ရုရှားနိုင်ငံက ဆုံးဖြတ်ချက်မဲခွဲရာမှာ ကြားနေမဲ ပေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာအတိုက်အခံတွေလို ကုလသမဂ္ဂဟာလဲ စည်းလုံးမှုလိုအပ်နေပါပြီ။ ယူကရိန်းအရေးလို ကုလ သမဂ္ဂဟာ အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ထိုင်း၊ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေနဲ့ လက်တွဲပြီး မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းရပါမယ်။ အာဆီယံအဖွဲ့ရဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက်ငါးချက် မြန်မာ့အရေးဖြေရှင်းရာမှာ အလုပ်မဖြစ်ပါဘူး။

အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီရဲ့ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲက တရားဝင်မှုရရှိစေမယ်လို့ နိုင်ငံအချို့က စိတ်ကူးယဉ်အိပ်မက်မက်နေကြပါတယ်။ စစ်ကောင်စီအပေါ် လက်နက်ရောင်းချမှုပိတ်ပင်တာ မပါဝင်တာကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ အရေးယူတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်က မလုံလောက်ဘူးလို့ Burma Campaign UK က ပြောပါတယ်။

“မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ အမြတ်အစွန်းများတဲ့ လက်နက်ရောင်းချရေး သဘောတူညီချက်တွေကို ကာကွယ်ဖို့ ရု ရှား၊ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့က ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီက ထိုင်ခုံနေရာတွေကို အသုံးပြုနေတယ်” လို့ Burma Campaign UK ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး မတ်ခ်ဖာမန်နာက ပြောပါတယ်။ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက ဗြိတိန်နဲ့ အခြား အစိုးရတွေကို လေယာဉ်ဆီတင်ပို့တာပိတ်ပင်ဖို့နဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်တန့်စေချင်ပါ တယ်။

နိုင်ငံတကာကုမ္ပဏီများစွာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လုပ်ကိုင်နေဆဲပဲလို့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားမျှတမှုရုံး (ICJ) မှာ ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ဉပဒေပိုင်းဆိုင်ရာ အရေးယူဖို့ ကြိုးပမ်းနေပေမယ့် လုပ်ငန်းစဉ်က နှစ်နဲ့ချီ အချိန်ကြာမြင့်နိုင်ပါတယ်။ ဘယ်သူက စစ်ကောင်စီကို ဟန့်တားနိုင်ပါသလဲ။ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေက ကူညီနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်အတွင်း အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက “အကြမ်းဖက်ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မျက်နှာ” အဖြစ် ညွှန်းဆို ခံခဲ့ရတဲ့ နာမည်ဆိုးနဲ့ကျော်ကြားသော မူဆလင်ဆန့်ကျင်ရေး အမျိုးသားရေး အစွန်းရောက်ဝါဒီ ဝီရသူကို ဂုဏ်ပြု ခဲ့ပါသေးတယ်။ ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဘုရားကျောင်းတော်တစ်ခုမှာပြုလုပ်တဲ့ ခရစ္စမတ်ဝတ်ပြုဆုတောင်းပွဲမှာ ကက်သ လစ်ခေါင်းဆောင်တွေက မင်းအောင်လှိုင်ကို ဂုဏ်ပြုဧည့်ခံခဲ့ပါတယ်။

ကာဒီနယ် ချားလ်မောင်ဘိုက ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆုတောင်းကာ ခရစ်ယာန်ကျောင်းတွေ မီးရှို့ခံရတာ၊ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အတွင်း မွေးရပ်မြေရွာက နေအိမ်ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရတာတွေကို ခွင့်လွှတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ကို ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ ခမာအစိုးရနောက်ပိုင်း ဒေသတွင်း အဆိုးရွားဆုံး စစ်ကောင်စီကိုဖြုတ်ချ ဖို့ သက်ဆိုင် ရာအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင်ငံတကာနဲ့ ပြည်တွင်းသက် ဆိုင်သူတွေက လက်တွဲပူးပေါင်းရမှာဖြစ်ပါတယ်။

“လိုအပ်နေတာက စစ်ကောင်စီကို အရေးယူဖို့ဖြစ်ပါတယ်” လို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့် အရေး အစီရင်ခံစာတင်ပြသူ သောမတ်အန်ဒရူးက ပြီးခဲ့တဲ့လအတွင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“စနစ်တကျ လူ့အခွင့် အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ လူသားမဆန်သော ရာဇဝတ်မှုမြောက်ပြီး မြန်မာပြည်သူတွေ နေ့စဉ် ကျူးလွန်ခံနေရပါတယ်” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်က The Guardian သတင်းစာမှာ ဖော်ပြထားတဲ့ ဆောင်းပါးရှင် Simon Tisdall ရဲ့ Global action is needed to topple Myanmar’s criminal junta boss ကို ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုထားပါ တယ်။