ဆောင်းပါးရှင် – ဒေါက်တာမိုးသစ်နေ
(ဧရာ၀တီတိုင်းမ်၊ ဩဂုတ် ၂၇ ရက်)
ကျွန်တော်တို့ လှုပ်ရှားနေရတဲ့ နေ့စဉ်ဘဝတွေမှာ စိတ်ပင်ပန်းတာတွေ စိတ်ထိခိုက် ရတာတွေ စိုးရိမ်ပူပင်ရတွေ ကြုံတွေ့ရတဲ့အခါ ကိုယ်ခန္ဓာကို ထိခိုက်ပါတယ်။ အဲ့သည်လို ထိခိုက်တဲ့အထဲမှာ အစာအိမ်လည်း ထိပ်ဆုံးကပါနေပြီး အစာအိမ်ရောဂါတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
လူသားတွေရဲ့ စိတ်အခြေအနေ ပြောင်းလဲမှုတွေကြောင့် အစာအိမ်ကနေ အစာချေတဲ့ အက်ဆစ် ထွက်တာ မူမမှန်ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အစာမကြေခြင်း၊ ရင်ပူခြင်း၊ အစာအိမ် အချဥ်ပြန်ခြင်း ၊ စိတ်ကြောင့်အစာအိမ်ထိခိုက်ခြင်း၊ အစာအိမ်အနာဖြစ်ခြင်း စတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကိုဖော်ပြပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အစာအိမ်ဆိုတာ အရေးကြီးတဲ့ ဝမ်းတွင်းကိုယ်အင်္ဂါဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာစွာ အသက်ရှင် နေဖို့ စားသမျှအာဟာရကို ချေဖျက်ပေးတဲ့ အလုပ်ကို အစာအိမ်နဲ့အူလမ်းကြောင်းရှိ အစာချေအက်ဆစ်နဲ့ အင်ဇိုင်းတွေ တာဝန်ယူနေပါတယ်။ အစာအိမ်ကထုတ်လုပ်တဲ့ ဟိုက်ဒရိုကလိုရစ် အက်စစ်ဟာ ဘလိတ်ဓားကိုပင် ပျော်ကျသွားနိုင်တဲ့အထိ ပြင်းထန် ပါတယ်။
#ရင်ပူခြင်း(Heart Burn)
အစာအိမ်မှ အစာချေအက်ဆစ်တွေ အထွက်များရင် ရင်ပူတတ်ပါတယ်။ ရင်ဘတ်ထဲမှာ ပူလောင်ပြီး မအီမသာဖြစ်တာက နှလုံးသားကိုမီးနဲ့ထိုးသလို ပူတယ်ဆိုပြီး တင်စားကြ ပါတယ်။
စိုးရိမ်စိတ်များပြီး စိတ်ဖိစီးတဲ့အခါ ၊ ဂေါ်ဖီ၊ သခွားသီး ၊ ကြက်သွန် စားတဲ့အခါ၊ ငရုပ်ကောင်း၊ မဆလာ၊ အရက်၊ ဘီယာ၊ ယမကာများနဲ့ ကော်ဖီ၊ ဆေးလိပ် တွေကြောင့် ရင်ပူတာကြုံရတတ်ပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေ အဝလွန်သူတွေမှာ ရင်တောင့်ခြင်း ရင်ပူခြင်းတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။
ရင်ပူခြင်းသက်သာစေဖို့အတွက် အစာချေအက်ဆစ်အရည်တွေ အထွက်နည်းစေတဲ့ အက်ဆစ်ဓာတ် ပြယ်စေတဲ့ အစာအိမ်ဆေးတွေ နဲ့ကုသရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အစာကို အသင့်အတင့်စားပါ၊ အေးအေးဆေးဆေး စားပါ၊ အပူအစပ်အချဥ်ရှောင်ပါ၊ ဝမ်းမချုပ်စေဖို့ဂရုစိုက်ပါ၊ ဝမ်းပုံမှန်သွားပါ၊ စိတ်လျှော့ချပါ၊ အစာစားပြီးပြီးချင်း ခဏအနားယူပါ၊ အရက်လျှော့သောက်ပါ၊ ရင်ပူစေတာတွေကို ကိုယ်တိုင်သတိထားပြီး တတ်နိုင်သလောက် ရှောင်ရပါမယ်။
#အစာအိမ်အချဥ်ပြန်ခြင်း(GERD)
ရင်ပူတဲ့လူနာတွေဟာ ပါးစပ်ချဉ်တယ်ဆိုတာမျိုးကို အပြောများကြပါတယ်။ ဒါဟာ အစာချဉ် ပြန်တာကြောင့် အချဥ်အရသာကို ခံစားရတာပါ။ အစာအိမ်ထဲမှာရှိတဲ့ အချဥ်တွေအက်ဆစ်တွေက နောက်ပြန်လမ်းကြောင်းအတိုင်း အစာရေမြိုကိုကျော် ဖြတ်ပြီး ပါးစပ်အတွင်း ရောက်လာတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။
အစာအိမ်အချဥ်ပြန်ခြင်း သက်သာစေဖို့ ဘယ်ဘက်စောင်းအိပ်ပါ-ခေါင်းအုံးထူထူဖြင့် အိပ်ပါ။ အစာကို အေးအေးဆေးဆေး နည်းနည်းချင်းစားပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်အလေးချိန် ချရပါမယ်။ အစာရွေးချယ်တဲ့အခါ အသီးအရွက် အမျှင်ဓါတ်တွေ ကို ပိုရွေးပြီး အဆီများ အချိုများတာတွေ အချဥ်အစပ်၊ကော်ဖီ၊ချော့ကလက်၊ဆီကြော်တွေ မစားဖို့ ရှောင်ဖို့လိုပါတယ်။
#အစာမကြေခြင်း Indigestion
အစာမကြေခြင်းကို လူအများစုခံစားဖူးကြမှာပါ။ ရင်ခေါင်းတောင့်ပြီး နေထိုင်ရ ခက်ပါတယ်။ အစာဝင်တာနဲ့ ဗိုက်ပြည့်တင်းလာပြီး အစာမစားနိုင်ဘဲဒုက္ခကြုံရပါတယ်။ စားပြီးသွားရင်လည်း ကိုယ်လက်မအီမသာ ဝမ်းပူဗိုက်ကားနေတာကို ကြုံရပါဦးမယ်။ တခါတစ်လေဖြစ်တယ်ဆိုပါက ကိစ္စမဟုတ်ပေမယ့် နေ့စဉ်ရက်ဆက် ဖြစ်လာရင်တော့ ဆေးကုသ ဖို့လိုလာပါပြီ။ အနေအထိုင်ဆင်ခြင်တာအပြင် ဆေးသောက်ပြီးတော့ ကျန်းမာ အောင် လုပ်ယူရပါမယ်။
#တိကျတဲ့အကြောင်းရင်းကိုရှာမရဘဲ_စိတ်ကြောင့်အစာအိမ်ထိခိုက်တဲ့ရောဂါ (Functional Dyspepsia)
ကျွန်တော်တို့တွေ ယခုတိုင်းပြည်အခြေအနေကြောင့် နိုင်ငံသားတိုင်း စိတ်ထိခိုက် ပင်ပန်းနေကြပါတယ်။ အစာအိမ်ရောဂါ ကြီးကြီးမားမားမရှိဘဲ Functional Dyspepsia လို့ခေါ်တဲ့ အစာအိမ်ထိခိုက်တာတွေကိုလည်း အများစုခံစားနေရပါတယ်။ဒါကလည်း မကြာမကြာ ပြန်ဖြစ်တတ်တဲ့ အစာမကြေ ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ အစာအိမ်မှာ အနာမဖြစ်ပေမယ့် အစာအိမ်အနာဖြစ်တဲ့အတိုင်းရောဂါလက္ခဏာတွေအပြင် အစာ မကြေခြင်းကို တကယ်ခံစားရတာပါ။ ရင်ပြည့်ရင်ကယ်ဖြစ်တယ် လေထိုးလေအောင့် ဖြစ်တာ လေပွ၊ လေတက်၊ ပျို့အန်ချင်တယ် ဆိုပြီး ခံစားရတတ်ပါတယ်။ ရင်ပူတယ် အစာအိမ်နာခံစားရတယ်။ နည်းနည်းလေး စားလိုက်တာနှင့် ဗိုက်ပြည့်သလိုမျိုး ခံစားရပြီး အစားအသောက်မဝင်ဖြစ်တာတွေ ကြုံရနိုင်ပါတယ်။
အစာအိမ်ထိခိုက်တာက အမျိုးသမီးတွေမှာပိုပြီး အဖြစ်များပါတယ်။ ဆေးလိပ်သောက် တတ်သူတွေ၊ စိတ်ပူတတ်သူ၊ စိတ်ကျဝေဒနာခံစားနေရသူတွေ၊ အရွယ်မရောက်ခင် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာလိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစော်ကားမှုခံခဲ့ရသူတွေ၊ အကိုက်ခဲပျောက်ဆေးရေရှည် သုံးနေရသူတွေ မှာကြုံတွေ့နေရပါတယ်။
အစာအိမ် နေမကောင်းဖြစ်တာကို ရှာဖွေစစ်စစ်ကုသတဲ့အခါမှာ ဆေးစစ်ချက်များနှင့် အစာအိမ်တွင်း မှန်ပြောင်းကြည့်ခြင်းရဲ့ အဖြေအားလုံးက ကောင်းမွန်နေပြီ ရောဂါကိုရှာမရတာ။ အစာအိမ်အနာ၊ အစာအိမ်ပိုး၊ အစာအိမ်အလုံးအဖုကင်ဆာ အပါအဝင် အခြားပြသနာတွေ ဘာမှမရှိပါဘဲ လူနာက ဝေဒနာတွေကို ခံစားနေရ တာပါ။ ဒီအခြေအနေမှာ Simethicone ပါဝင်တဲ့လေဆေးများ အစာအိမ်အက်ဆစ်အထွက် နည်းစေတဲ့ဆေးများ စိုးရိမ်စိတ်ကိုလျှော့ချဖို့စိတ်ငြိမ်ဆေးများ ပျို့အန်သက်သာဆေးများ နှင့် ကျန်းမာရေးနဲ့သင့်တော်မည့့်လူနေမှုပုံစံပြောင်းလဲခြင်းတွေအပြင် စိတ်ကျန်း မာစေဖို့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပေးသူတွေဆရာဝန်တွေရဲ့ Counseling- စကားပြော ကုထုံးတွေက ရောဂါကို သက်သာစေပါတယ်။
အန်ထွက်တဲ့အခါသွေးတွေပါလာခဲ့ရင်၊ ကတ္တရာစေးလို ဝမ်းအမဲတွေသွားခဲ့ရင်၊ အသက်ရှူကြပ်ပြီးမောပန်းလာရင်၊ ကိုယ်အလေးချိန်ကျ ပိန်ချုံးသွားရင်၊ အစာအိမ်လေ ဆေးတွေသောက်နေပါလျက် မသက်သာအဆင်မပြေတော့ရင်တော့ အရေးကြီးတဲ့ အခြားရောဂါများ ဖြစ်နေပြီလားဆိုတာကို သေသေချာချာသိရဖို့ ဆရာဝန်ကိုပြသ တိုင်ပင် ကုသသင့်ပါပြီ။
#အစာအိမ်နှင့်အူသိမ်ဦးအနာ(Peptic Ulcer)
အစာအိမ်မှာဖြစ်တဲ့အနာ (Gastric Ulcer) အူသိမ်ဦးမှာဖြစ်တဲ့အနာ (Duodenal Ulcer) နှစ်ခုပေါင်းကို အစာအိမ်နှင့် အူသိမ်ဦးအနာ (Peptic Ulcer) ဆိုပြီး ခေါ်ကြပါတယ်။
အစာအိမ်နဲ့ အူသိမ်ဦး(အူသိမ်အစပိုင်း) အတွင်းနံရံတွေမှာ အနာတွေဖြစ်ရတာက အစာအိမ်ကထုတ်တဲ့အက်ဆစ်နဲ့ အင်ဇိုင်းတွေကြောင့်အပြင် အတွင်းနံရံကို အကာ အကွယ် ပေးထားတဲ့အချွဲအလွှာလေးတွေ ပါးသွားတာကြောင့်လည်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အတွင်းနံရံအချွဲအကျိအလွှာမှာ အစာအိမ်ပိုးလိုသိကြတဲ့ (H. pylori) ဘက်တီးရီးယား ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ အချွဲလေးတွေ ပါးသွားပြီး အနာတွေဖြစ်စေပါတယ်။ ပိုးမကူး စက်ဘဲလည်း အစာအိမ်အနာဖြစ်တတ်ပါတယ်။
အစာအိမ်နာတာကတော့ အမျိုးသားတွေပိုဖြစ်များပါတယ်။ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့အရွယ် သတ်လတ်ပိုင်း အရွယ်တွေ စိတ်ဖိစီမှုများတဲ့အခြေအနေမှာ တွေ့ရများတတ်ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာတွေက အစာအိမ်ရှိတဲ့ရင်ခေါင်းနေရာနာတယ်။ အစာမကြေ ဖြစ်တယ်။ ရင်ပူတယ်။ ဗိုက်ဆာရင် နာတယ်။ အစားများသွားရင် နာတယ်။ ည ဘက် ဗိုက်အောင့်တာ၊ ပျို့တာ အန်တာတွေ တတ်ပါတယ်။
ရောဂါရှာဖွေဖို့အတွက် အစာအိမ်မှန်ပြောင်းကြည့်ခြင်း အသားစယူစစ်ဆေးခြင်း H. pylori ပိုးစစ်ခြင်းတွေ လုပ်ရပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာနေထိုင်ကြတဲ့ လူ ၁၀ ယောက်မှာ လေးယောက်ကျော်က အစာအိမ်ပိုး ရှိနေပါတယ်။ အစာအိမ်ရောဂါသည်တွေမှာ တစ်ဝက်လောက်က အစာအိမ်ပိုး ကူးစက်ခံထားရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အစာအိမ်ပိုးရှင်းဖို့ ပိုးသတ်ဆေးတွေကို ၁၀ ရက် ကနေ ၁၄ရက်အထိ သောက်ရပါမယ်။
အစာအိမ်နဲ့အူသိမ်အနာကောင်းကောင်း ကျက်စေဖို့ ဆေးတွေကိုတော့ တစ်လ လောက်အထိ သောက်ရပါမယ်။ ဒီလိုမကုရင် အစာအိမ်ကင်ဆာအဆင့်ထိ ဖြစ်နိုင်တာ ကြောင့် ပေါ့ဆလို့မရပါဘူး။
အသေးစိတ်မှာချင်တာတွေကတော့ အပူ၊ အစပ်၊ အချဉ်၊ အစာကြမ်း၊ ဆီများလွန်းတဲ့အစားအစာ၊ ရေရှည်ခံအစားအစာ၊ ချဉ်ဖတ်၊ မီးခိုးကြပ်တိုက် လက်ဖက်ရည်၊ ကော်ဖီ၊ ဆေးလိပ်၊ ကွမ်းယာ၊ အရက်၊ ယမကာတွေကို ရှောင်ပါ။ စိုးရိမ်စိတ်လျော့ချပါ။ အိပ်ရေးဝဝအိပ်ပါ။ အစာအိမ်ရောဂါရှင်များလည်း ကင်းရှင်း သက်သာပျောက်ကင်းကြပါစေကြောင်း ဆုတောင်းပေးလိုက်ပါတယ်။
နောက်ရက်သတ္တပတ်မှာတော့ စားသုံးဆီ နှင့် ကျန်းမာရေး အကြောင်း တင်ဆက်ပေးမှာ ဖြစ်တာကြောင့် Ayeyaewaddy Times သတင်းစာမျက်နှာကနေ စောင့်မျှော်ဖတ် ရှုပေးပါဦးလို့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
#ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးကဏ္ဍ #ပဋိပက္ခကာလအတွင်းရှင်သန်နေထိုင်ခြင်း #ဆောင်းပါး #အစာအိမ်ကျန်းမာရေးပြဿနာအဖြေရှာ #Ayeyarwaddy_Times
(စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၌ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ပဋိပက္ခကာလအတွင်း ပြည်သူများ ကျန်းမာစွာရှင်သန်နေထိုင်နိုင်ရေးအတွက် “ပဋိပက္ခကာလအတွင်း ရှင်သန်နေထိုင်ခြင်း” (ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးအစီအစဉ်) ကို ဧရာ၀တီတိုင်းမ် သတင်းဌာန အနေဖြင့် အပတ်စဉ် တနင်္ဂနွေနေ့နှင့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တိုင်းတင်ဆက်သွားမည် ဖြစ်ပါ၍ စောင့်မျှော်ကြည့်ရှုကာ ကျန်းမာရေးအသိပညာများရယူနိုင်ပါကြောင်း သတင်း ကောင်းပါးအပ်ပါသည်။
